Lütfen iletiniz: E-Posta : ankarabilgi@icisleri.gov.tr,
Sayın Yetkili,
ANKARA ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜR VEKİLİ BANU ASLAN CAN
Sayın Yetkili,
SORU: TİKLERİN vbg her ortamda neden olabileceği
gürültüler için TİKLERİ OLANLARA nasıl bir yardım düşünülüyor? Bizlerin bu konu hakkında önerilerini almak
isterseniz çok memnun olacağız.
DURUM: Kanunlar
ve düzenlemeler doğal olarak ortalama bireylere göre yapılmaktadır. Elbette
herkes her durumu bilemeyebilir. Bunun için de bazı
özel durumları yaşayan bizler sizleri bu sorunumuz konusunda aydınlatmayı görev
biliriz.
KISA bilgi: TİKLER: Kısaca harekete ve sese bağlı
istemsiz durumları içerir. Günümüzde
kesin bir tedavisi yoktur.
DETAYLI BİLGİ için TİK BOZUKLUKLARI ve bu sınıftan
TOURETTE SENDROMU konusunu paylaşmak istedik:
TİK BOZUKLUKLARI ve Tourette(Turet)
Sendromu NEDİR?
TİK BOZUKLUKLARI nedir?
Tourette Sendromu TİK BOZUKLUKLARI sınıfındandır. Genel olarak tüm TİK BOZUKLUKLARI ; Sadece motor, sadece vokal tiklerden ve daha açıklığa pek kavuşturulamamış bazı durumlardan oluşuyor(DSM-5'e göre) Tourette Sendromu ise hem vokal hem de motor tiklerle birlikte(aynı anda olmak zorunda değil) eşlik eden(comorbid) başka bozuklukları da içerebilen karmaşık bir bozukluktur. Günümüzde kesin tedavisi yoktur. Tedavi, belirtileri(semptomatik) kontrol etmeye yöneliktir.
TOURETTE SENDROMU nedir?
Tourette sendromu (veya TS), erken çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkan nörolojik bir bozukluktur. İlk belirtileri yüzün, kolların, bacakların veya gövdenin istemsiz hareketlerdir (tikler). Bu tikler sık, tekrarlı ve hızlıdır, en yaygın birinci belirti bir yüz tikidir (göz kırpma, burun çekme, yüz buruşturma), ve gövdenin, boynun ve kol ve bacakların diğer tikleri bunların yerini alır veya onlara eklenir.
Bir kişinin DSM-5 [1] kriterlerine göre TS ile tanılandırılması için o kişinin:
• Hem birden çok motor tiki (örneğin, göz kırpma veya omuzları silkme) hem de vokal tikleri (örneğin, vınlama-mırıldanma, boğaz temizleme, veya bir sözcüğü / ifadeyi bağırma) olmalıdır, fakat bunlar hep aynı zamanda olmayabilirler.
• En az bir yıldır tikleri olmalıdır. Tikler, hemen hemen her gün veya fasılalı olarak, günde bir çok kez (genellikle nöbetler halinde) oluşabilir.
• 18 yaşından önce başlayan tikleri olmalıdır.
• İlaç veya uyuşturucu almaktan ya da diğer tıbbi koşullardan (örneğin, sara nöbeti, Huntington hastalığı veya postviral ansefalit) kaynaklanmayan belirtilere sahip olmalıdır.
Bu istemsiz (hastanın kontrolü dışındaki) tikler tekmeleme ve ayakla yere vurma gibi, bütün vücuda yayılan karmaşıklıkta da olabilir. Bir çok kişi uyarıcı dürtüler olarak tanımlanan şeyi rapor eder -- bir motor eylemi yapma dürtüsü, dokunma, tekrarlayan düşünceler ve hareketler ve zorlantılar gibi diğer belirtiler oluşabilir.
Vokal tikler hareketlerle oluşabilir, ve homurdanma, boğaz temizleme, bağırma ve havlama içerebilir. Vokal tikler koprolali (müstehcen sözlerin veya sosyal açıdan uygunsuz kelime ve ifadelerin istemsiz kullanımı) veya kopropraksi (müstehcen hareketler) olarak da ifade edilebilir. Yaygın bilinmesine rağmen, koprolali / kopropraksi tik bozuklukları ile birlikte yaygın bulunmaz.
Olguları taklit (konuşmaları taklit veya ekolali) daha az sık olsa da rapor edilir. Bunlar, başkalarının sözlerinin tekrarını (ekolali), kendi sözlerinin tekrarını (palilali) ve başkalarının hareketlerinin tekrarını içerebilir. Koprolali / kopropraksi veya ekolalinin hiçbiri TS tanısı için gerekli değildir. Ancak, onaylı bir TS tanısı için istemsiz hareketler ve vokalizasyonların ikisi de var olmalıdır.
TS’nin belirtilerinin kişiden kişiye değişmesine ve çok yumuşaktan ağıra uzanmasına rağmen, çoğunluk yumuşak kategori içine düşer. Eşlik eden koşullar arasında ADHD / ADD [2] , dürtüsellik ve takıntılı zorlantılı davranışlar olabilir. Tiklerin, TS’nin ve/veya ADHD’nin ve/veya OCD [3] ’nin genellikle bir aile öyküsü vardır. TS ve diğer tik bozuklukları bütün etnik gruplarda görülür. Erkeklerde kadınlara göre 3-4 kez daha sık görülür.
TS’li ve diğer tik bozukluklu birçok hasta üretken yaşamlar süreceklerdir. Onların bireysel ve profesyonel yaşamlarında başarmaları için engelleri yoktur. TS’li kişiler bütün meslekler içinde bulunabilirler. TSA [4] ’nin bir hedefi tik bozukluklarının bir çok yönünü hem hastalara hem de halka öğretmektir. TS belirtilerine halkın anlayış ve hoşgörüsünün artması TS’li insanlar için olağanüstü önemdedir.
Çeviri: A.Şükran Demiralp
Tourette Sendromu TİK BOZUKLUKLARI sınıfındandır. Genel olarak tüm TİK BOZUKLUKLARI ; Sadece motor, sadece vokal tiklerden ve daha açıklığa pek kavuşturulamamış bazı durumlardan oluşuyor(DSM-5'e göre) Tourette Sendromu ise hem vokal hem de motor tiklerle birlikte(aynı anda olmak zorunda değil) eşlik eden(comorbid) başka bozuklukları da içerebilen karmaşık bir bozukluktur. Günümüzde kesin tedavisi yoktur. Tedavi, belirtileri(semptomatik) kontrol etmeye yöneliktir.
TOURETTE SENDROMU nedir?
Tourette sendromu (veya TS), erken çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkan nörolojik bir bozukluktur. İlk belirtileri yüzün, kolların, bacakların veya gövdenin istemsiz hareketlerdir (tikler). Bu tikler sık, tekrarlı ve hızlıdır, en yaygın birinci belirti bir yüz tikidir (göz kırpma, burun çekme, yüz buruşturma), ve gövdenin, boynun ve kol ve bacakların diğer tikleri bunların yerini alır veya onlara eklenir.
Bir kişinin DSM-5 [1] kriterlerine göre TS ile tanılandırılması için o kişinin:
• Hem birden çok motor tiki (örneğin, göz kırpma veya omuzları silkme) hem de vokal tikleri (örneğin, vınlama-mırıldanma, boğaz temizleme, veya bir sözcüğü / ifadeyi bağırma) olmalıdır, fakat bunlar hep aynı zamanda olmayabilirler.
• En az bir yıldır tikleri olmalıdır. Tikler, hemen hemen her gün veya fasılalı olarak, günde bir çok kez (genellikle nöbetler halinde) oluşabilir.
• 18 yaşından önce başlayan tikleri olmalıdır.
• İlaç veya uyuşturucu almaktan ya da diğer tıbbi koşullardan (örneğin, sara nöbeti, Huntington hastalığı veya postviral ansefalit) kaynaklanmayan belirtilere sahip olmalıdır.
Bu istemsiz (hastanın kontrolü dışındaki) tikler tekmeleme ve ayakla yere vurma gibi, bütün vücuda yayılan karmaşıklıkta da olabilir. Bir çok kişi uyarıcı dürtüler olarak tanımlanan şeyi rapor eder -- bir motor eylemi yapma dürtüsü, dokunma, tekrarlayan düşünceler ve hareketler ve zorlantılar gibi diğer belirtiler oluşabilir.
Vokal tikler hareketlerle oluşabilir, ve homurdanma, boğaz temizleme, bağırma ve havlama içerebilir. Vokal tikler koprolali (müstehcen sözlerin veya sosyal açıdan uygunsuz kelime ve ifadelerin istemsiz kullanımı) veya kopropraksi (müstehcen hareketler) olarak da ifade edilebilir. Yaygın bilinmesine rağmen, koprolali / kopropraksi tik bozuklukları ile birlikte yaygın bulunmaz.
Olguları taklit (konuşmaları taklit veya ekolali) daha az sık olsa da rapor edilir. Bunlar, başkalarının sözlerinin tekrarını (ekolali), kendi sözlerinin tekrarını (palilali) ve başkalarının hareketlerinin tekrarını içerebilir. Koprolali / kopropraksi veya ekolalinin hiçbiri TS tanısı için gerekli değildir. Ancak, onaylı bir TS tanısı için istemsiz hareketler ve vokalizasyonların ikisi de var olmalıdır.
TS’nin belirtilerinin kişiden kişiye değişmesine ve çok yumuşaktan ağıra uzanmasına rağmen, çoğunluk yumuşak kategori içine düşer. Eşlik eden koşullar arasında ADHD / ADD [2] , dürtüsellik ve takıntılı zorlantılı davranışlar olabilir. Tiklerin, TS’nin ve/veya ADHD’nin ve/veya OCD [3] ’nin genellikle bir aile öyküsü vardır. TS ve diğer tik bozuklukları bütün etnik gruplarda görülür. Erkeklerde kadınlara göre 3-4 kez daha sık görülür.
TS’li ve diğer tik bozukluklu birçok hasta üretken yaşamlar süreceklerdir. Onların bireysel ve profesyonel yaşamlarında başarmaları için engelleri yoktur. TS’li kişiler bütün meslekler içinde bulunabilirler. TSA [4] ’nin bir hedefi tik bozukluklarının bir çok yönünü hem hastalara hem de halka öğretmektir. TS belirtilerine halkın anlayış ve hoşgörüsünün artması TS’li insanlar için olağanüstü önemdedir.
Çeviri: A.Şükran Demiralp
[2] Attention Deficiency Hyperactivity Disorder (dikkat
eksikliği hiperaktivite bozukluğu) / Attention Deficiency Disorder (dikkat
eksikliği bozukluğu)
[3] Obsessive Compulsive Disorder (takıntılı zorlantılı
bozukluk)
[4] Tourette Syndrome Association (TS birliği
Saygılarımızla,
Tourette Sendromu ekibi, 20/09/2016
YanıtlaSilBİR OLAY:
Vokal ve motor tikleri olan bir kişi, apartmandaki başka bir evden gelen yoğun gürültü nedeni aniden uykudan uyanıyor ve vokal tikleri devreye girerek bağırmaya başlıyor. Etraftakiler ürkerek kapısına POLİS gönderiliyor. POLİS kapıya geldiğinde tiklerini bastırmış durumdayken polis zile israrla basınca da tikler tekrar tepe yapıyor. Aile polise kapıdan gitmesi için yalvararak ikna edebiliyor. Bu gibi olaylar TRAVMATİK ANI listesine ekleniyor elbette. Neyse ki bu kadarda kesilmiş oluyor.